Nederlandse AI in de wereld
De miljardeninvestering van ASML in het Franse Mistral AI
17 nov 2025


In september 2025 maakte de Nederlandse chipmachinefabrikant ASML een investering van €1,3 miljard bekend in de Franse AI-ontwikkelaar Mistral AI [1]. De transactie, die ASML tot een van de grootste aandeelhouders van de Parijse startup maakte, verbindt twee van Europa's meest prominente tech-bedrijven in een strategisch partnerschap. Deze ontwikkeling vindt plaats tegen een achtergrond van toenemende wereldwijde concurrentie in de AI-sector en een groeiende discussie over de rol van Europa in de technologische toekomst. Een analyse van de spelers, de context en de mogelijke implicaties.
De chipgigant en de AI-pionier
ASML, met het hoofdkantoor in Veldhoven, is de wereldwijde marktleider in de productie van lithografiemachines, die essentieel zijn voor het fabriceren van geavanceerde halfgeleiders. Mistral AI, opgericht door voormalige onderzoekers van Google en Meta, heeft zich in korte tijd ontwikkeld tot een belangrijke Europese speler in de ontwikkeling van foundational models - de krachtige taalmodellen die de basis vormen voor AI-toepassingen. Het bedrijf onderscheidt zich met een focus op open-source modellen en efficiëntie, wat hen een alternatief biedt voor de gesloten systemen van Amerikaanse concurrenten zoals OpenAI en Anthropic.
De prestaties van Mistral's modellen worden als competitief beschouwd, met name op het gebied van redeneren, efficiëntie en gespecialiseerde taken zoals het genereren van code.
Modelkenmerk | Mistral AI (Large/Medium) | OpenAI (GPT-4) | Anthropic (Claude 3) |
|---|---|---|---|
Redeneren | Sterk, top-tier prestaties | Zeer sterk, marktleider | Zeer sterk, uitstekend |
Efficiëntie | Hoge prestaties bij lagere kosten | Hoge kosten voor topprestaties | Gebalanceerd, competitief |
Open-Source | Kern van de strategie (bv. Mixtral) | Volledig gesloten | Volledig gesloten |
Specialisatie | Sterk in code-generatie & meertaligheid | All-round, zeer breed | Sterk in creatieve en lange teksten |
Bronnen: [7], [8]
De strategische overwegingen
Volgens de betrokken bedrijven is de samenwerking gericht op wederzijdse technologische versnelling. ASML stelt dat de AI-expertise van Mistral kan bijdragen aan de innovatie van zijn eigen complexe lithografiesystemen [1]. Het optimaliseren van deze machines is een datagedreven proces, waarbij AI kan helpen om de prestaties en efficiëntie verder te verhogen. De kennis die hieruit voortkomt, kan de technologische voorsprong van het Nederlandse bedrijf versterken.
Voor Mistral AI biedt de samenwerking niet alleen kapitaal voor de kapitaalintensieve training van modellen, maar ook toegang tot een geavanceerde industriële omgeving. Daarnaast kan de alliantie met een centrale speler in de halfgeleiderketen de positie van Mistral in de competitieve markt voor computerkracht (GPU’s) verbeteren. Sommige analisten beschrijven het als een ‘circulaire’ dynamiek: de AI-ontwikkeling die Mistral aanjaagt, stimuleert de vraag naar geavanceerde chips, die op hun beurt worden geproduceerd met de machines van ASML.
“De samenwerking tussen Mistral AI en ASML is gericht op het genereren van duidelijke voordelen voor ASML-klanten door innovatieve producten en oplossingen die door AI mogelijk worden gemaakt.”
Christophe Fouquet, CEO van ASML [1]
Een bredere Europese context
De investering kan ook worden gezien in het licht van een bredere trend van toenemende grensoverschrijdende samenwerking binnen de Europese tech-sector. Nu nationale markten vaak te klein blijken om op wereldschaal te concurreren, zoeken Europese bedrijven vaker partnerschappen. Zo werkt het Nederlandse Adyen samen met het eveneens van oorsprong Nederlandse Booking.com voor wereldwijde betalingsverwerking, en is het in Amsterdam genoteerde Prosus een van de grootste internationale tech-investeerders. Data uit 2024 toont een toename van 20% in grensoverschrijdende financieringsrondes binnen Europa, wat wijst op een groeiende integratie van het ecosysteem [9].
Tegelijkertijd belicht de keuze voor een Frans bedrijf de verschillen in investeringsklimaat binnen Europa. Frankrijk heeft de afgelopen jaren een proactief beleid gevoerd om een aantrekkelijke hub voor AI te worden, met onder meer een door de staat gesteund fonds van €10 miljard [3] en een succesvolle top die €109 miljard aan private investeringen wist aan te trekken [2]. In Nederland wordt al langer gediscussieerd over een ‘groeikapitaalkloof’, waarbij met name grote institutionele beleggers zoals pensioenfondsen terughoudend zijn om te investeren in binnenlandse tech-bedrijven in de scale-up fase [4].
Lessen voor de laag eronder
Voorbij de geopolitieke en macro-economische dimensies biedt de ASML-Mistral deal concrete strategische lessen voor de brede laag van scale-ups en middelgrote tech-bedrijven. De kern van de les is het denken voorbij directe concurrentie en te focussen op het versterken van het eigen ecosysteem.
Ten eerste toont de zet de kracht van strategische minderheidsinvesteringen als alternatief voor volledige overnames. In plaats van een AI-bedrijf te kopen, investeert ASML om toegang te krijgen tot cruciale technologie en tegelijkertijd de partner onafhankelijk te laten innoveren. Dit model kan voor scale-ups een manier zijn om toegang te krijgen tot innovatie zonder de last van een volledige integratie.
Ten tweede is het een voorbeeld van waardeketen-denken. ASML investeert niet in een concurrent, maar in een bedrijf dat de vraag naar zijn eigen producten indirect stimuleert. Voor kleinere spelers betekent dit: kijk naar je belangrijkste leveranciers of meest innovatieve klanten. Een partnerschap of investering daar kan een vliegwiel voor eigen groei creëren.
Ten slotte onderstreept de deal het belang van een pan-Europese blik. Het beste talent, de meest geschikte partner of het slimste kapitaal bevindt zich niet altijd binnen de eigen landsgrenzen. Door de hele EU als thuismarkt te zien, vergroten bedrijven hun strategische opties aanzienlijk.
De investering van ASML in Mistral AI is daarmee een complexe transactie met diverse strategische lagen. Het is een voorbeeld van industriële synergie, een teken van toenemende Europese tech-integratie, en een reflectie van de verschillende investeringsklimaten binnen de EU. Of deze specifieke samenwerking de beoogde technologische en commerciële vruchten zal afwerpen, moet de toekomst uitwijzen. De zet illustreert echter wel de dynamiek van de huidige AI-markt, waarin kapitaal, talent en strategische partnerschappen de sleutel vormen tot concurrentievermogen op het wereldtoneel.
Max Pinas
Founder Dutchstartup.ai & studio hyra
Referenties
[1] ASML (2025). ASML, Mistral AI enter strategic partnership. https://www.asml.com/news/press-releases/2025/asml-mistral-ai-enter-strategic-partnership
[2] Reuters (2025). Details of 110 billion euros in investment pledges at France's AI summit. https://www.reuters.com/technology/artificial-intelligence/details-110-billion-euros-investment-pledges-frances-ai-summit-2025-02-10/
[3] Bpifrance (2025). Bpifrance deploys €10 billion to develop the AI ecosystem. https://www.bpifrance.com/2025/03/27/bpifrance-deploys-e10-billion-to-develop-the-ai-ecosystem-and-facilitate-the-adoption-of-artificial-intelligence-by-french-companies/
[4] Prosus (2025). The Netherlands: Europe's hidden AI powerhouse at a crossroads. https://www.prosus.com/our-insights/investment-insights/2025/the-netherlands-europes-hidden-ai-powerhouse-at-a-crossroads
[5] Sifted (2025). Spotlight on Dutch tech: AI catchup or 'stagnation'? https://sifted.eu/articles/spotlight-on-dutch-tech-ai-catchup-or-stagnation
[6] Sifted (2025). Does Mistral’s €1.3bn deal with ASML make sense? https://sifted.eu/articles/mistral-asml-series-c-strategy-analysis
[7] Mistral AI (2025). Mistral AI Models Documentation. https://docs.mistral.ai/getting-started/models
[8] Leanware (2025). ChatGPT vs Mistral: Full AI Comparison Guide for 2025. https://www.leanware.co/insights/chatgpt-vs-mistral
[9] Seedblink (2024). 8 shifts reshaping Europe's tech venture landscape in 2025. https://seedblink.com/blog/2024-12-23-8-shifts-reshaping-europes-tech-venture-landscape-in-2025


Platform launch: januari 2026
Claim alvast je plek in het Nederlandse AI ecosysteem
Dutch AI
Built Different
Het platform dat Nederlandse AI verbindt en zichtbaar maakt. Januari 2026.
Een initiatief van Willem Blom & Max Pinas | Powered by Studio Hyra
Dutch AI. Built Different 2025
Dutch AI
Built Different
Het platform dat Nederlandse AI verbindt en zichtbaar maakt. Januari 2026.
Een initiatief van Willem Blom & Max Pinas
Powered by Studio Hyra
Dutch AI. Built Different 2025
Dutch AI
Built Different
Het platform dat Nederlandse AI verbindt en zichtbaar maakt. Januari 2026.
Een initiatief van Willem Blom & Max Pinas | Powered by Studio Hyra
Dutch AI. Built Different 2025



